-
1 не
не* * *I частица непри глаг., управляющих вин., отрицание «не» обязательно меняет в белорусском языке управление на род.не тут то было разг.
— дзе там—а то, а не дыкторопись, не то опоздаешь
— спяшайся, а то (а не дык) спознішсяб) (в знач.: «или»)
не то, можа, ці тоII (отделяемая часть мест.) нямане то будет, не то нет
— не то будзе, не то не, можа будзе, можа не, ці то будзе, ці то нене -
2 быть
быць; існаваць* * *несовер. в разн. знач. быць— будзе бура, быць буры— будзеш ты, быць табебудь (в знач.: если бы)
— калі б… быў (была, было), каб… быў (была, было)будь он учёным, он бы…
— калі б (каб) ён быў вучоным, ён бы…— калі б не быў (не была, не было)не будь у него друзей, он бы…
— калі б (каб) не было ў яго сяброў, ён бы…будь то (в знач.: всё равно кто, что)
— няхай гэта, няхай гэта будзе (мн. будуць), ці гэта, ці гэта будзе (мн. будуць)— няхай гэта (будзе) сам прафесар, ці гэта (будзе) сам прафесарбудь, что будет
— а ўжо ж што будзе, няхай будзе, што будзе, што будзе, тое будзе— было не было, ці пан, ці прапаў— толькі яго і бачылі, і знікбыть по сему уст.
— няхай будзе так— значыць, выходзіць— няхай будзе так, (ладно) добра— мабыць, напэўна, мусіць -
3 жвавець
жвавець незак.Становиться более подвижным, оживленным.Калі размова пачыналася пра гэта, то, было прыкметна, людзі жвавелі, гаварылі гарачэй, перабівалі адзін аднаго. Мележ. Доўга, аднак, (цёця Ўладзя) стрымлівацца не магла, зноў жвавелі рухі, галаснела мова, а сабака сядзеў пры ёй, каб не было якога парушэння парадку. Лужанін.... Вочы пачыналі жвавець, нешта ўжо знайшлі на рацэ, зачапіліся... Карамазаў.Беларуска-расейскі слоўнік безэквівалентнай лексікі > жвавець
-
4 Пусть у меня рука отсохнет
см. Будь я трижды проклят см. Не сойти мне с этого места см. Отсохни у меня язык см. Провалиться мне сквозь землю см. Разрази меня гром см. Убей меня господьМалы расейска-беларускi слоуник прыказак, прымавак i фразем > Пусть у меня рука отсохнет
-
5 Убей меня господь
см. Будь я трижды проклят см. Не сойти мне с этого места см. Отсохни у меня язык см. Провалиться мне сквозь землю см. Пусть у меня рука отсохнет см. Разрази меня громМалы расейска-беларускi слоуник прыказак, прымавак i фразем > Убей меня господь
-
6 Не сойти мне с этого места
Каб я гэтак ночаньку святую пераначаваў і дзень святы даждаў (калі гэта няпраўда)см. Будь я трижды проклят см. Отсохни у меня язык см. Провалиться мне сквозь землю см. Пусть у меня рука отсохнет см. Разрази меня гром см. Убей меня господьМалы расейска-беларускi слоуник прыказак, прымавак i фразем > Не сойти мне с этого места
-
7 Отсохни у меня язык
см. Будь я трижды проклят см. Не сойти мне с этого места см. Провалиться мне сквозь землю см. Хорошее начало - половина дела см. Разрази меня гром см. Убей меня господьМалы расейска-беларускi слоуник прыказак, прымавак i фразем > Отсохни у меня язык
-
8 por
для, дзеля, для таго каб ужываецца з назоўным склонам:Mi faras tion por vi. — Я раблю гэта для цябе. Mi faras tion por via bono. — Я раблю гэта дзеля твайго дабра. Mi faras tion por ke vi trankviliĝu. — Я раблю гэта для таго, каб ты супакоіўся.
прыназоўнік por ужываецца тады, калі трэба паказаць мэту дзеяння. Ён можа таксама ўжывацца ў спалучэнні ca злучнікам ke:Mi skribas al vi la leteron por ke vi sciu pri miaj novajoj. — Я пішу табе ліст, каб ты ведаў мае навіны.
Ha беларускую мову прыназоўнік por можа перакладацца i ішнымі словамі:Mi venis por du semajnoj — я прыехаў на два тыдні, mi perlaboras ducent rublojn por monato — я зарабляю дзьвесьце рублёў у месяц.
-
9 посніца
посніца, -ы ж. разм.Постная еда.Язэп, праз цябе, Язэп. І ты ведаеш, чым гэта пахне. Адзін бы я... ніколі ў свеце. Калі ж у хаце посніца. І то, каб не ты, ніколі б я не зачапіў. Пташнікаў. Добра яму, Марціну, быць прынцыповым, калі ў брата кожную раніцу есць бліны, а цяпер часта і скварку даюць. А ў іх, у Піліпчыкаў? Душацца посніцай - ён гэта ведаў. Каваленка.Беларуска-расейскі слоўнік безэквівалентнай лексікі > посніца
-
10 только
ледзь; ледзьве; толькі* * *(в составе сложных союзов: не только, но и) не толькі, алё ітолько позовёшь, приду
— толькі паклічаш, прыйдутолько стемнеет, выедем
— толькі сцямнее, выедземон согласен, только просит подождать
— ён згодзен, толькі просіць пачакаць— як толькі, толькі— як толькі, толькітолько бы, только б (для выражения желания)
— абы толькі, толькі б, каб толькі— абы толькі (толькі б, каб толькі) ён быў жывы!— ды і толькі, ды і годзетолько всего, всего только
— толькі ўсяго, усяго толькі, толькі таго -
11 так
гэтак; дык; так* * *(этак) гэтак, так(в сочетании с прил. в знач. сказ.) такі, гэтакі, гэткі(без последствий, без особенной цели, без усилий) такписать надо так, а не иначе
— пісаць трэба так (гэтак), а не іначайтак (настолько) жизненно, так (настолько) выразительно
— так жыццёва, так выразнаработу сделал, так можно отдыхать
— работу зрабіў, дык можна адпачывацьработать, так работать
— працаваць, дык працавацьне знаете, так и скажите
— не ведаеце, дык так і скажыцея спешу, так как пора идти на работу
— я спяшаюся, таму што час (пара) ісці на работу— так што, такім чынамжгло солнце, так что выдержать было невозможно
— пякло сонца, так што вытрымаць было немагчыматак, чтобы…
— так, каб…надо выйти пораньше, так, чтобы не опоздать на поезд
— трэба выйсці раней, так, каб не спазніцца на поезд(утвер.) так, ага(усил.) такдык (усил. при указании на противопоставление, возражение)что с вами? — Так, ничего
— што з вамі? — Так, нічога— усе ў зборы? — Так (ага)так, так, ну и дела!
— так, так, ну і справы!там климат очень суровый, так, морозы доходят до сорока градусов
— там клімат вельмі суровы, так, маразы даходзяць да сарака градусаўлет, так (этак), десять тому назад
— гадоў, так (гэтак) дзесяць таму назади так далее (сокращённо: и т.д.)
— і гэтак далей (сокращённо: і г.д.)— няхай будзе так, (ладно) добра -
12 Наваградак
lat. Novogradoc* * *сущ. геогр. (Нава́градак, Навагру́дак)а) Новогрудокб) истор. Новогородок|| Прыкра, напрыклад, слухаць, калі ў Наваградак прывозяць літоўскіх дзяцей, каб распавядаць, што Наваградак — гэта старажытная сталіца Літвы, дзе каранаваўся літоўскі кароль Міндоўг.
|| У чацвёртым раўндзе трэба даваць хуткія адказы на пытанні з гісторыі і геаграфіі Беларусі — сталіцай якой дзяржавы быў Навагрудак, каго дрэсіравалі Радзівілы, як называлася самая высокая кропка Беларусі?..
* * *Наваградак м. у.Новогрудок -
13 фэст
фэст, -у м.Церковный престольный праздник; вообще праздник с ярмарками и игрищами.Але гэта толькі казалася так, каб неяк прабачыць вясковую былую беднасць, бо на справе не адным хлебам жылі і сяляне; любілі яны і святы, фэсты, кірмашы... Марціновіч. Ён гэтае чортава зелле калі і ўжываў, дык хіба дзе на фэсце - адну-дзве чаркі - не болей. Сабаленка. Увесну, у дзень Ефрасінні - заснавальніцы манастыра, прылічанай да святых, наладжваўся квяцісты і шумлівы фэст, на які прыязджаў народ з шырокага наваколля. Хадкевіч. -
14 Навагрудак
сущ. геогр. (Нава́градак, Навагру́дак)а) Новогрудокб) истор. Новогородок|| Прыкра, напрыклад, слухаць, калі ў Наваградак прывозяць літоўскіх дзяцей, каб распавядаць, што Наваградак — гэта старажытная сталіца Літвы, дзе каранаваўся літоўскі кароль Міндоўг.
|| У чацвёртым раўндзе трэба даваць хуткія адказы на пытанні з гісторыі і геаграфіі Беларусі — сталіцай якой дзяржавы быў Навагрудак, каго дрэсіравалі Радзівілы, як называлася самая высокая кропка Беларусі?..
См. также в других словарях:
Богданович, Максим Адамович — Необходимо проверить качество перевода и привести статью в соответствие со стилистическими правилами Википедии. Вы можете помочь … Википедия